Ik ben onderzoeksjournalist en fotograaf. Een terugkerend thema in mijn werk is de ambivalent omgang met het verleden. Mijn vorige grote project ‘Onderdrukt door de Verlosser’ ging over de doorwerking van het Stalinverleden in het huidige Rusland. Hiervoor reisde ik door de uithoeken van Siberië en sprak met Russen uit alle lagen van de bevolking. In mijn projecten probeer ik te onderzoeken hoe een samenleving in de ban kan raken van geweld. Maar ook hoe, als de rust is wedergekeerd, toch iedereen weer met elkaar verder moet.
Kamp Erika
Ik hoorde voor het eerst van Kamp Erika nadat mijn opa overleed in 2018, op 96-jarige leeftijd. Na zijn dood kwam ik erachter dat hij in Kamp Erika gevangen had gezeten, als niet-Joodse man. Hij heeft daar nooit een woord over verteld, tegen niemand. Mijn opa was niet de enige die had gezwegen over dit kamp. Kamp Erika was één van de vijf Duitse concentratie-kampen in Nederland. Alle bewakers hier waren Nederlanders. Zij gingen zich te buiten in het mishandelen en vernederen van de gevangenen.
Ik had nog nooit van Kamp Erika gehoord en dat gold voor de meeste mensen aan wie ik het vroeg. Op de locatie zelf bleek een camping te zijn. Ik wilde uitzoeken waarom dit kamp zo onbekend is. Maar ook wat mijn opa daar had meegemaakt. Hij was een getraumatiseerde man. Dat heeft zijn stempel gedrukt op onze familie. Hoe is hij geworden tot de man die hij was?
Inspiratie
Nadat ik erachter kwam dat mijn opa daar had gezeten, kon ik bijna niet geloven dat ik dit kamp niet kende. Ik heb een masteropleiding Holocaust- en Genocidestudies gevolgd en ik dacht dat ik aardig wat wist over de Tweede Wereldoorlog. Het fascineerde mij hoe een heel concentratiekamp aan ons collectieve geheugen kon zijn ontglipt. Wat herinneren we ons en wat vergeten we liever? Hoe gaat dat in zijn werk? En wat betekent het voor de betrokkenen wanneer zo’n traumatische periode uit je leven door niemand wordt gekend/erkend?
Uitdaging
Veel oud-gevangenen met wie ik sprak waren erg getraumatiseerd. Zij hadden allemaal verschrikkelijke dingen meegemaakt in Kamp Erika en daar vaak hun hele leven over gezwegen. Sommigen vertelden dat zij na een bezoek van mij soms nachten wakker lagen omdat alles weer boven kwam. Ik heb er lang over nagedacht hoe ik daarmee om moest gaan. Uiteindelijk heb ik besloten de interviews toch door te zetten. De belangrijkste reden hiervoor was dat deze mannen stuk voor stuk zelf ook aangaven het heel belangrijk te vinden om hun verhaal te vertellen, zodat deze geschiedenis niet vergeten wordt.
Zes van de acht mannen die ik heb gesproken zijn ondertussen overleden. Ik ben heel dankbaar dat ik hun verhalen toch nog heb kunnen optekenen en een podium heb kunnen geven. Het project heeft veel aandacht gehad en was zelfs deel van de 4 mei uitzending van de NOS. Kamp Erika is sindsdien nauwelijks meer een vergeten kamp te noemen.