1e Prijs voor Storytelling – Çiğdem Yüksel – Je moest eens weten – De eerste generatie vrouwen uit Turkije in Nederland

Bir bilsen…’ – ‘Je moest eens weten…’ Zo beginnen veel vrouwen hun levensverhaal als Çiğdem Yüksel ze opzoekt. Vanaf eind jaren zestig kwamen de eerste vrouwen uit Turkije naar Nederland om hier een nieuw leven op te bouwen. Yüksel portretteerde 22 vrouwen van deze generatie. Ze tekende hun verhalen op, verzamelde foto’s uit hun familiealbums en maakte zowel krachtige als liefdevolle fotoportretten van hen.

De verhalen vertellen over de pijn van migratie, heimwee, verdwaald raken en je weg vinden. Ze gaan over werken, zorgen voor de kinderen en de taal leren. Over  liefde en ongelukkige huwelijken. Over beknot zijn als vrouw en emancipatie. Over hun bijdrage aan de Nederlandse economie als fabrieksarbeider of schoonmaker, en hun strijd voor vrijheid en gelijke rechten. De verhalen zijn divers, gelaagd en dubbelzinnig, zoals elke menselijke ervaring dat is. 

Yüksel miste in openbare bronnen beelden die recht doen aan de eerste generatie vrouwen uit Turkije, zoals haar oma. Zij vond in Nederland geen museum of archief waar zij of de generaties na haar kunnen zien en begrijpen wie deze vrouwen waren. Het ontbrak aan een representatief archief dat liet zien  hoe hun levens eruitzagen en waar hun verhaal begonnen is. Met Je moest eens weten geeft Yüksel de verhalen van de eerste generatie vrouwen uit Turkije een blijvende plek in de Nederlandse geschiedenis.

Onder het weinige bestaande beeldmateriaal is het boek Vrouwen te Gast uit 1979, van de vorig jaar overleden documentaire fotograaf Bertien van Manen. Een aantal van de vrouwen die Van Manen fotografeerde, heeft Yüksel geportretteerd. 

Juryrapport

Met ‘Je moest eens weten’ maakt Çiğdem Yüksel een onderbelicht deel van onze geschiedenis zichtbaar. Met dit werk slaat Yüksel een brug en werkt ze onvermoeibaar aan het bijsturen van onze maatschappelijke koers als het gaat om beeldvorming van de moslima en onze nationale identiteit. Met haar respectvolle en toekomstgerichte aanpak geeft Yüksel mensen een stem.

De interviews en de stevige onderzoeksbasis in combinatie met archief en actueel beeld versterken elkaar en laten het project boven persoonlijke ervaringen uitstijgen. De maatschappelijke relevantie van ‘Je moest eens weten’ kruipt je onder de huid. De rondheid van het verhaal en de succesvolle inzet van verschillende elementen stuwen de impact van dit werk omhoog.